اماکن تاریخی و میراث فرهنگی

بیمارستان نیک ­آباد

نخستین کلنگ تأسیس بیمارستان خیریه امام خمینی جرقویه اصفهان در زمینی به مساحت تقریبی ۱۲/۵ هکتار در تاریخ خرداد ماه ۱۳۶۱ به زمین زده شد و با تلاش حاج شیخ حسن صانعی و همکاری دانشگاه علوم پزشکی اصفهان با زیر بنای اولیه ۳۵۷۳ متر مربع در فاصله ۷۰ کیلومتری جنوب شرقی اصفهان در شهر نیک آباد جرقویه احداث و تجهیز شد و در تاریخ ۱۳۷۵/۸/۱۲ افتتاح گردید. بیمارستان امام خمینی نیک­آباد در یکی از نقاط کویر مرکزی ایران و در ۵۰ کیلومتری شهر اصفهان واقع شده است.

قلعه تاریخی شهر

 قلعه تازه نیک آباد جرقویه(ینگ­آباد) در جنوب شهر نیک­آباد قرار دارد و بازمانده آثاری است که از بین رفته است. این قلعه همزمان با یخچالی بزرگ در زمان کریم­خان زند در حدود سال­های ۱۱۶۰-۱۱۶۳ ه.ق. ساخته شد. این قلعه هم­اکنون در جنوب شهر نیک­آباد در انتهای خیابان اصلی شهر قرار دارد. این قلعه شش برج بزرگ دیده­بانی داشته که در حال حاضر پنج برج آن باقی مانده است ویک برج دیگر آن را تبدیل به در ورودی اضافی نموده­اند. در سال ۱۳۵۰ یک شرکت راه­سازی در این قلعه اسکان گرفت که متاسفانه کلیه ساخت­وسازهای داخلی قلعه را از بین برد. برج­های قلعه دوطبقه می­باشند ودر طبقه بالایی آن دیده­بانی وحفاظت از شهر انجام می­شده است و برج­ها دارای تعدادی خانه­ بوده است. در شکل کلی قلعه، دو خیابان واقع است که همدیگر را قطع کرده­ اند و شکل علامت به­اضافه داشته­اند.

این قلعه دارای کوچه­ها وگذرگاه­هایی نیز بوده است که در آن­ها حمام، شترخانه، اصطبل، زندان، میدان، زور خانه بوده است. در این قلعه مسجدی کوچک شبیه مسجد قدیمی وجود داشته است که شباهتی به مسجد شیخ لطف الله در اصفهان دارد. امروزه قلعه بزرگ نیک­آباد، تنها دارای پنج برج زیباست که در دو طبقه ودیوارهای بلند وکنگره­دار ودارای حداقل چهار درب بزرگ ورودی سنگی است، که امروز جای خالی آن­ها احساس می­شود.

شهرک باستانی دشت جهان

دشت جهان نام شهرک باستانی است که در زمان ساسانیان تأسیس شده ‌است. این شهرک از شهرک‌های وابسته به شهر بادگرد(بادغر) در سرزمین گرکویه بشمار می‌رفته است و در روزگار خود از اپاختر(شمال) شهر نیک­آباد امروزی تا نیمروز در منطقه­ای از روستای سیان کنونی گسترش داشته است. این دشت دارای سه کوی بزرگ به نام‌های مزداوا، سوری و دشت آسمان بوده ‌است. این شهرک باستانی همزمان با ویران شدن شهر بادگرد در زمین لرزه سال ۷۲۴ خورشیدی، ویران شده ‌است. بقایای شهرک باستانی“دشت جهان” در آستانه نابودی است و نیازمند توجه ویژه مسئولان می­باشد.

بادگیر قدیمی

بادگیر قدیمی شهر که قدمت بیش از یکصد سال برای آن متصور است. این بادگیر که تنها بادگیر باقی­مانده در شهر است که ریشه در زمان ساسانیان دارد. شهرداری در حال رمت و بازسازی قرار گرفته است.

 حسینه نو

آثار باقیمانده از(؟) با نام حسینه نو در حال مرمت و بازسازی می­باشد.

خانه های قدیمی

خانه­های قدیمی شهر که قدمت آن­ها به بیش از یک قرن می­رسد در اثر بی­توجهی وراث که ساکن شهرهای اصفهان و تهران هستند به تلی از خاک تبدیل شده­اند. به گفته اهالی برخی از این خانه­ها که متعلق به خوانین بوده است دارای پنجره­های اُرسی و زندان بوده است. موقعیت شهر به دلیل واقع شدن در حاشیه کویر باعث شده که معماری متناسب با محیط در آن تکامل یابد. اتاق­های گنبدی شکل و بادگیرهای کوچک ساخته شده سر در ورودی خانه­ها از جمله این معماری­های خاص است که در معرض نابودی قرار دارند.

صنایع دستی و گردشگری

 در سال ۱۳۸۴، مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان اصفهان در آیین رونمایی از لوح­های ثبت این شیرینی­ها به عنوان میراث فرهنگی معنوی گفت: در این آیین از لوح­های ثبت“حلوا سوهان” به شماره ۱۷۲۷ و “نان شیرینی مالَک” به شماره ۱۷۲۶ رونمایی شد که مواد تشکیل دهنده­ی این نان شیرین محلی شامل آرد، تخم مرغ، شکر، روغن حیوانی و زعفران یا گلرنگ است.

حلوا سوهانی نیز با مخلوط کردن موادی همچون آرد، شکر، زعفران، جوانه گندم، روغن حیوانی و دیگر افزودنی های معطر همچون گلاب آماده می­شود.

رونمایی از ثبت دو غذای محلی شهر نیک آباد جرقویه به عنوان آثار ملی ناملموس

فرهنگ‌ها و آداب و رسوم ایرانی به شکل جدایی ناپذیری در باور‌های دینی مردم آمیخته شده است که می‌توان به عنوان یک نقطه قوت در رشد فرهنگی جامعه از آن بهره برد.در این آیین از ثبت ملی دو غذای سنتی شهر نیک آباد با نام‌های گندم پلو و آش تُرشی که به طور خاص در ماه مبارک رمضان تهیه و استفاده می‌شود رونمایی شد. گندم پلو به شماره ۲۲۷۷ و آش ترشی به شماره ۲۲۷۶ در فهرست میراث فرهنگی ناملموس به ثبت رسیده است. شهر نیک آباد با حدود ۶ هزار نفر جمعیت مرکز شهرستان جرقویه و در فاصله ۷۰ کیلومتری جنوب شرق مرکز استان قرار دارد.